Vechtscheidingen: ‘Stel altijd belang van kind voorop’

ROOSENDAAL/BREDA – Kinderen zouden bij een vechtscheiding een eigen advocaat moeten hebben om hun belangen te behartigen. Daarvoor pleit de Orde van Advocaten. Een goed idee?

Ze is 12 en woont afwisselend bij haar ouders, die in een vechtscheiding verwikkeld zijn. Haar vader betaalt geen alimentatie, want dan gaat hij failliet, zegt hij. Haar moeder zegt dat ze haar huis uit moet en in de bijstand terechtkomt als haar vader niet betaalt. In het weekend staan beide ouders rond het hockeyveld, zo ver mogelijk van elkaar verwijderd. Als ze een doelpunt maakt, weet ze niet naar wie ze het eerst toe moet rennen.

„Hartverscheurend”, noemt de Bredase advocate Denise Kentie dit voorbeeld uit de praktijk van alle dag. Ze vindt de gedachte achter de aanbeveling van de Nederlandse Orde van Advocaten – ‘het kind moet bij zo’n vechtscheiding centraal staan’ – goed. „Maar”, voegt ze daar direct aan toe: „het is een doekje voor het bloeden.”

Niet voor niets is Kentie, advocate in Breda, lid van de Vereniging van collaborative professionals. Deze vereniging legt zich toe op collaborative practice, ofwel overlegscheiden. Kentie heeft dat in 2009 mede geïntroduceerd in Nederland.

Kentie: „In een scheiding die voor een rechter wordt uitgevochten, hebben beide ouders een advocaat die, conform de gedragsregels binnen de advocatuur, het belang van hun cliënten zo goed mogelijk behartigen. Iedere klap die de advocaat van de ene partij uitdeelt aan de andere, gaat ten koste van het kind. Je kunt het kind wel een eigen advocaat geven, maar als je niets doet aan het gevecht tussen de ouders, los je het probleem van het kind niet op. Die blijft gevangen in een loyaliteitsconflict.”

Beter is het, vindt zij, om de strijdende partijen om tafel te krijgen en in een ouderschapsplan (wettelijk verplicht) en convenant vast te leggen dat het belang van het kind voorop staat.

„Je moet er eerst samen uitkomen en dat kan met hulp van bijvoorbeeld een in familierecht gespecialiseerde advocaat, een coach en/of een mediator. Een psycholoog kan een hulp zijn in het emotionele proces. En vaak ook is de inzet van een financieel deskundige nodig, want als je niet zorgt dat de zaken financieel goed geregeld zijn, blijft er een bom onder de overeenkomst liggen die alsnog tot ontploffing kan komen.”

De (Amerikaanse) cijfers wijzen uit dat overlegscheiden in 86 procent van de gevallen slaagt. Twee procent van de stellen verzoent zich zelfs en van de 12 procent waar het overleg mislukt, komt de helft toch nog tot een gedeeltelijke overeenstemming.

De Nederlandse rechtbanken handelden vorig jaar in totaal 36.000 echtscheidingen af. In vijftien procent van de procedures (ongeveer 5.000 zaken) was sprake van een vechtscheiding. Aangezien er ook samenwonenden met kinderen strijdend uit elkaar gaan én er in alimentatiezaken vaak alsnog een gevecht ontstaat, zijn er veel meer kinderen die lijden onder het uit elkaar gaan van de ouders. Kentie: „Kinderen lijden het meest onder het lijden van hun ouders. Dus als de ouders blijven strijden, blijven de kinderen mee lijden.”

Kenties collega, mr. Anoeska van Ginderen, familierechtadvocaat bij Asselbergs & Klinkhamer in Etten-Leur, plaatst ook een kanttekening bij de aanbeveling van de Orde van Advocaten aan het ministerie van Veiligheid en Justitie.

„Een kind moet steun en begeleiding krijgen bij een vechtscheiding. Ik denk alleen niet dat die steun gegeven moet worden door een advocaat, maar door een gedragsdeskundige”, zegt Van Ginderen. „Wijs je een advocaat toe, dan lijkt het erop dat het kind ook een juridische stem krijgt. Het wordt daardoor juist nog meer betrokken in de vechtscheiding.”

Volgens Van Ginderen zijn de schadelijke gevolgen voor kinderen die betrokken zijn in een vechtscheiding groot. „Echt heftig. Kinderen zijn loyaal aan beide ouders en willen dat ook in een scheiding zijn. Zij hebben ook kenmerken van beide ouders. Wanneer ze ouder worden, gaan ze ook meer uiterlijke kenmerken en karaktertrekken van de ouders in zichzelf herkennen. In een vechtscheiding mogen ze niet meer openlijk van beide ouders houden en worden ze gedwongen om één van de ouders te verloochenen en daarmee een stukje van zichzelf. Dat is voor kinderen letterlijk verscheurend.”

Bij de rechtbank Zeeland-West-Brabant worden sinds 1 januari 2015 bij wijze van proef in procedures rondom complexe scheidingen die kunnen uitmonden in vechtscheidingen gedragsdeskundigen (orthopedagogen en psychologen) ingezet als ‘bijzondere curator’ ten behoeve van het kind. De bijzondere curator is volledig gericht op de belangen van het kind. Op basis van zijn/haar specifieke deskundigheid kan een kind worden verwezen naar specialistische hulpverlening. Deze proef is nog niet afgerond.

De aanbeveling van de advocatenorde is een reactie op het initiatief van Tweede Kamerlid Jeroen Recourt (PvdA) om het aantal vechtscheidingen terug te dringen. Een motie van zijn kant heeft geleid tot de zogenoemde Divorce Challenge, een project van het ministerie van Veiligheid en Justitie. Daarbij konden plannen en ideeën worden neergelegd om de positie van het kind te verbeteren. De afgelopen weken kwamen meer dan 500 suggesties en aanbevelingen binnen. De inzendtermijn is inmiddels gesloten. Een team van experts gaat de ideeën beoordelen en komt op 14 december met voorstellen.

Van Ginderen: „Er is de laatste tijd volop aandacht voor het thema vechtscheidingen. Op zich is het goed dat er aandacht aan wordt besteed, maar we moeten niet gaan doen alsof álle echtscheidingen in een vechtscheiding uitmonden. Dat is gelukkig niet zo.”

Bron: BN De Stem – Vechtscheidingen: ‘Stel altijd belang van kind voorop’